(c) Emy Elleboog
“Van een stilvallen van de steun aan Oekraïne is op de Navo-top geen sprake”, zegt Theo Francken. De N-VA-defensieman is er aanwezig als ondervoorzitter van het Navo-parlement. “Hier is niemand die Oekraïne wil laten vallen. Het land wordt volop gesteund en we gaan voor de militaire overwinning. Dat Poetin net nu een kinderziekenhuis bombardeert is geen toeval, dat is een ‘fuck you’ naar het Westen en de Navo. Maar dat maakt de eensgezindheid alleen maar groter. Een land als Hongarije is hier heel stil, hoor. Die overwinning behalen zal uiteraard niet simpel zijn, maar iedereen beseft dat er op dit moment geen enkel realistisch pad naar een vredesakkoord is.”
Hoe wordt er naar Europa gekeken na de soloslim van de Hongaarse premier Viktor Orban?
Theo: “Orban maakt de Europese Unie belachelijk en Poetin lacht hem intussen uit. Hij en zijn nieuwe rechtse fractie in het Europees Parlement voelen zich gesterkt door de verkiezingen, maar het idee dat die man voor vrede zal zorgen is te gek voor woorden. Het is een valse vredesduif, wat hij doet getuigt van een ongelofelijke domheid. Dat vredesbewegingen van extreemlinks zijn initiatief toejuichen, samen met extreemrechts, maakt het nog meer lachwekkend.”
Wat leert de Navo uit de oorlog?
Theo: “Electronic warfare en drones worden duidelijk cruciaal in toekomstige conflicten. Dat gaat ook over capaciteiten van de tegenstander blokkeren of jammen, drones afhouden. Ook luchtverdediging is onontbeerlijk. Oekraïne is in een grondoorlog terechtgekomen omdat de luchtafweer verhinderde dat de oorlog in de lucht gewonnen werd. Nu nemen drones het meer en meer over. Ook de inventiviteit van de Oekraïners is ongezien. Zij hebben Amerikaanse luchtafweerraketten onder oude Russische Mig-gevechtsvliegtuigen gemonteerd, en dat werkt nog ook!”
Als de Navo betrokken zou zijn, zou deze oorlog dan niet heel anders lopen? Dan krijg je toch een bundeling van middelen, zeker ook in de lucht, waar Oekraïne alleen van kan dromen? Leren we wel de juiste lessen?
Theo: “Mja, als we even abstractie maken van de nucleaire paraplu, weet ik niet of het conflict zo anders zou verlopen. De Russen zijn supergoed in luchtafweer, Kaliningrad staat er vol mee. Hun raketgeleerden zijn de besten van de wereld. Vandaar dat ik me ook zorgen maak over de F-16’s, als die echt zullen deelnemen. Als die te dicht bij het slagveld komen, gaan die eraan hoor. Nu blijven de Oekraïners met hun jets ook ver van het slagveld. Als we F-35’s kunnen inzetten, is het een ander verhaal. Die kunnen de Russen nu niet intercepteren vanop de grond. Dat is goed nieuws. Als we die snel uitrollen, binnen Europa en de Navo, hebben we echt wel een serieus voordeel op de Russen. Maar daar zijn we nog niet.”
De Navo-landen vragen dat we meer F-35’s kopen, en we hebben dringend nood aan luchtafweer. U voert voor de N-VA de onderhandelingen over Defensie. Zijn dat zaken die er zitten aan te komen?
Theo: “De onderhandelingen moeten natuurlijk nog beginnen. Over wat we precies moeten kopen, de kostprijs daarvan en de leveringstermijnen moet allemaal nog gesproken worden. Maar voor een deel zijn dat basisbehoeften. We hebben ook heel veel aan Oekraïne gegeven. Er is dus al bijbesteld, munitie bijvoorbeeld. Maar we moeten eerst alles goed in kaart brengen. Er ligt op dit moment een aankoopdossier voor 1.000 drones bij minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS), maar zij weigert dat te tekenen omdat je dan opnieuw in die discussie over de bewapening komt. (Groenen en socialisten hielden dat in de Vivaldi-regering af, red.) Maar er is niets onethisch aan bewapende drones als die door een militair worden aangestuurd. Dat je militairen naar het front stuurt zónder bewapende drones, dát is in deze tijden onethisch.”
We spreken voor alle duidelijkheid niet over autonome systemen en killerrobots.
Theo: “Nee. Het gaat om systemen die bestuurd worden door militairen, vanop afstand. Maar die andere discussie ... Tja, die ontwikkelingen gaan heel snel. Ik moet die deur dus ook niet definitief dichtdoen. Er is op dit moment weinig internationaal kader voor, maar die autonome systemen worden al ingezet, daar kan je niet omheen. De Belgische regering zal positie moeten innemen, maar voor je aan zulke systemen zit, zijn er nog veel andere opties.”
België heeft geen luchtafweer, terwijl de haven van Antwerpen economisch en militair van enorm belang is, ook voor de Navo. Minister Dedonder wou daar graag een Europees initiatief voor. U ook? Of zou u sneller schakelen en Amerikaanse Patriots kopen?
Theo: “Je moet daar niet flauw over doen, defensie-uitgaven betekenen ook banen. Het is normaal dat we in Europa onze industrie proberen uit te bouwen en ons graantje proberen mee te pikken. Het wemelt op deze top trouwens van de defensiebedrijven. We mogen ons de kaas niet van het brood laten eten. Maar wat ook speelt, is snelheid. Als host nation van de Navo moeten we maken dat de kritieke infrastructuur beschermd is. Alles wordt op dit moment geleverd aan Oekraïne, maar dat we ons luchtruim beter moeten beschermen, dat is een open deur intrappen.”
Een N-VA-minister van Binnenlandse Zaken en Defensie hadden we al, nu komt er misschien een N-VA-premier aan. Kan Bart De Wever binnenkort met een tricolore pin ons land verdedigen op internationale bijeenkomsten?
Theo: “Als je dit land wil hervormen, moet je deelnemen aan het bestuur. Daar ging het schisma tussen de Volksunie en Vlaams Blok destijds ook over. Hugo Schiltz, Vic Anciaux en de mensen van onze kant wilden door participatie Vlaanderen meer zelfbestuur geven, terwijl Karel Dillen de onafhankelijkheid wou uitroepen via het Vlaams Parlement. We zijn vijftig jaar verder en dat debat is nog altijd bezig. Maar wij zijn participationisten. Via Belgische regeringsdeelname proberen wij tot meer Vlaams zelfbestuur te komen, en dat is ook wat we gaan doen.”
