72 jaar NAVO: Zijn we klaar voor de nieuwe fase?

Op deze paaszondag kijk ik naar de wereld om me heen, verder dan de paaseieren in de tuin of feestende jongeren in het Ter Kamerenbos. Russische strategische bommenwerpers boven de Noordzee en hun tanks aan de poorten van Europa. Jihadisten in opmars in zowel de Sahel als de Levant. Een nieuwe wereldmacht roert zich in het Oosten en maakt haar ondemocratische eisen op steeds dwingendere wijze kenbaar. Nieuwe disruptieve technologieën, die u en ik amper kunnen vatten, bedreigen onze sterk gedigitaliseerde manier van leven.

In het vredevolle Vlaanderen, waar onze voornaamste zorgen de avondklok, onze vaccinatieprik en het groeiende federale gat in de begroting zijn, durven we dat wel eens te vergeten. Dat we nog steeds in een gevaarlijke en competitieve wereld leven. Een aardkloot waar sommigen ons oprecht kwaad bejegenen en ons democratisch model van vrijheid en gelijkwaardigheid als een bedreiging zien. Toch voel ik geen directe angst om de toekomst of om de vele uitdagingen die op ons afkomen. U waarschijnlijk ook niet.

Die gemoedsrust hebben u en ik te danken aan twaalf vooruitziende bondgenoten. Die zetten op 4 april 1949 in Washington hun handtekening onder een verdrag dat de machtigste militaire alliantie ooit in het leven zou roepen. Het Noord-Atlantische Verdrag en de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie zagen het levenslicht. Exact 72 jaar later staat dit NAVO-handvest er nog steeds, ongewijzigd. Dat getuigt van de sterkte van het document. Hoeveel ontelbare iteraties hebben de Belgische en Europese grondslagen intussen al moeten ondergaan?

Het treft me dan ook als er in parlement en media aan de fundamenten van deze alliantie geraakt worden. We voelen ons zo veilig onder het dak van de alliantie dat we zijn gaan twijfelen aan het nut van het gebinte dat het draagt, onze nationale bijdrage. Sommige vragen zich af of we zonder ook niet droog zullen blijven. Terwijl anderen al dromen van een nieuw Europees huis dat enkel op de tekentafel bestaat.

Naast Pasen (dit jaar) voor de christen is 4 april NATO Day. Voor zij die geloven in de alliantie is het ook een officiële feestdag. Zo bijvoorbeeld in Roemenië, Noord-Macedonië en Litouwen. Niet toevallig landen die weten wat leven onder het communistisch juk is. Misschien zouden wij hier in Vlaanderen en Wallonië onze zegeningen ook eens moeten tellen. Eens moeten nadenken hoe we kunnen bijdragen om het Bondgenootschap toekomstbestendiger te maken?

Over enkele maanden zal er een beslissende NAVO-top plaatsvinden in Brussel. De lidstaten zullen er zich buigen over het NAVO 2030-initiatief dat vorm krijgt. Dit moet het huidige gedateerde strategische concept van de verdragsorganisatie de nodige update geven. Voorts moet het de leden van de alliantie toelaten hun militair-technologische, economische en diplomatieke voorsprong te bewaren.

Ik wil me niet verliezen in de essentiële details over het opzetten van gemeenschappelijke fondsen, interoperabiliteit van capaciteiten of de noodzaak om te investeren in artificiële intelligentie om de alliantie blijvend voordeel te geven op het slagveld van de toekomst. Wel benadruk ik de noodzaak om als één van de stichtende landen en als gastheer van de centrale instellingen van de NAVO (het hoofdkwartier in Brussel en SHAPE in Bergen) met constructieve voorstellen en een duidelijk engagement te komen.

Geef ons geen ja-knikkende eerste minister die vooral dankbaar is om nog altijd bij de grote jongens mee aan tafel te mogen zitten. Geef ons daarentegen een premier die voorstellen durft neer te leggen die het Bondgenootschap versterken. Die niet slechts een verontschuldigende mea culpa slaat voor de jarenlange onderinvestering in onze defensie. Eén die ook een concreet groeipad kan voorleggen naar minstens het midden van het peloton. Maar liefst nog naar de felbegeerde en lang beloofde 2 procent bbp-norm.

Opdat we op de volgende NAVO-top niet enkel ons entreeticket verdienen om wat we in het verleden deden voor de alliantie, maar ook om hoe we dit nieuwe hoofdstuk in de Noord-Atlantische alliantie mee vorm geven.