© Getty Images
Het huidige open Europese asielsysteem gaat uit van asielaanvragen na illegale binnenkomst en vormt daarmee het businessmodel waarop de internationale mensensmokkelmaffia teert, een misdaadcircuit dat in de loop der jaren miljoenen mensen illegaal naar Europa gebracht heeft, langs levensgevaarlijke routes over land en zee waarbij talloze slachtoffers vielen.
Dat model is naast dodelijk ook oneerlijk. We zien immers dat vooral de sterkeren de spong wagen: jonge mannen die na aankomst voldoende geld kunnen genereren om de smokkelaars terug te betalen en de achtergebleven familie te ondersteunen. Wie arm is, vrouw of niet fit (de meest kwetsbaren dus) raakt niet in Europa, omdat de illegale reis te gevaarlijk is of te duur. Zij vinden in het huidige model nergens bescherming.
Daarenboven genereert het huidige asielmodel armoede op grote schaal, doordat het geen selectie toelaat van wie binnenkomt. Talloze economische migranten zonder kans op asiel maken vergeefs van de asielprocedure gebruik. Van 2008 tot en met 2017 vroegen in de EU 6.385.230 mensen asiel aan. Maar liefst 4.147.445 daarvan zagen hun aanvraag geweigerd en kregen een uitwijzingsbevel. In principe dienen zij terug te keren, maar slechts een kleine minderheid van hen doet dat ook. Het gros verdwijnt in de illegaliteit, met enorme nefaste sociale gevolgen, in de eerste plaats voor henzelf. Mensen met een uitwijzingsbevel zijn immers uitgesloten van het legale arbeid en sociale hulp. Door terugkeer te weigeren veroordelen deze mensen zichzelf tot een keihard bestaan en bittere armoede.
Onhoudbaar
Het huidige Europese asielmodel is dan ook om sociale redenen niet langer houdbaar voor ons. We moeten de asielmigratie naar Europa helemaal herdenken en deze zélf gaan aansturen in plaats van, zoals nu, willoos te ondergaan. Daarvoor kijken wij naar het Australische systeem als model voor Europa. Dat kent drie pijlers. Vooreerst een nultolerantie tegen illegale migratie. Wie illegaal probeert binnen te reizen, zal nooit een verblijfsvergunning krijgen in Australië. Wie toch probeert, wordt overgebracht naar een open centrum op de eilandstaat Nauru, zonder mogelijkheid om van daar uit Australië te bereiken. Dat model werkt, de mensensmokkelindustrie heeft er opgehouden te bestaan. In onze Australische aanpak zal er uiteraard worden op toegezien dat deze opvang steeds op humane wijze wordt georganiseerd én internationaal geïnspecteerd.
Tweede pijler in dat model is een enorm forse investering in de opvangcondities voor vluchtelingen in oorlogsregio's, waarin Australië koploper is onder de geïndustrialiseerde landen. Dat is een veel effectievere, eerlijkere en kostenefficiëntere vorm van bescherming van vluchtelingen. Voor de opvangkosten van elke mens die in Europa opgevangen wordt (in België gaat het over ongeveer 40 euro per persoon per dag) kan men ter plekke veel meer mensen helpen en wel de mensen die daar het meeste nood aan hebben: de kwetsbare vluchtelingen die het geld niet hebben om een dure illegale reis te betalen via een mensensmokkel.
Derde pijler in dat model is legale humanitaire migratie. Elk jaar worden in het Australische parlement quota en doelgroepen vastgelegd voor échte vluchtelingen die overgebracht worden naar Australië vanuit vluchtelingenkampen in oorlogsregio's. Daarbij gaat het om kwetsbare vluchtelingen, voor wie in de regio zelf geen duurzame bescherming beschikbaar is, zoals bijvoorbeeld christenen of yezidi's uit Irak en Syrië. Door dit in handen van het parlement te leggen, democratiseer je het asieldebat.
Dit model is evenwichtig en het heeft zijn nut bewezen. Het dient nu ook door de Europese Unie overgenomen te worden, via omvattende migratie-akkoorden met derde landen aan de overzijde van de Middellandse Zee. We moeten af van de idee dat de bescherming van vluchtelingen enkel kan in de vorm van intercontinentale migratie naar Europa. Hulp bieden aan zo veel mogelijk vluchtelingen wereldwijd, dat moet onze opdracht zijn.
Om deze taak te vervullen hebben we de volle steun van de Europese Raad én Commissie nodig. Zowel om externe onderhandelingen te voeren als om de interne consensus te zoeken en bewaken. De afgelopen jaren is pijnlijk duidelijk geworden dat migratie het gladste en dunste ijs is op de Europese vijver. Noord-Afrikaanse en Balkanlanden zullen enkel overtuigd kunnen worden als de EU eendracht en kracht uitstraalt. Dat betekent ook dat we nood hebben aan een fulltime Europese Commissaris voor Asiel en Migratie. En niet de onmogelijke comboklus van Justitie, Binnenlandse Zaken en Asiel en Migratie die Commissaris Dimitris Avramopoulos 5 jaar lang moest zien te klaren. Zelfs voor deze doorwinterde Griekse diplomaat en politicus was dat van het goede te veel.
De volgende Belgische regering moet de voortrekker zijn van dit nieuwe model dat rechtvaardiger, eerlijker en efficiënter is en echt beschermt, zowel de echte vluchtelingen als onze eigen Europese bevolking. Niet door te roepen langs de zijlijn, wel door de handen aan de Europese ploeg te slaan, elke dag opnieuw.
