(c) Emy Elleboog
Volgens de laatste cijfers van de Dienst Vreemdelingenzaken (20 juli) zijn er reeds attesten voor tijdelijke bescherming aan Oekraïense vluchtelingen uitgereikt, waarvan 64,5 procent aan volwassenen. Ongeveer 60 procent van hen verblijft in het Vlaams Gewest. Kortom, van de ongeveer 20.000 volwassen Oekraïense vluchtelingen zijn er momenteel slechts 543 of 2,7 procent aan de slag.
Omdat Oekraïners onder het aparte statuut van tijdelijk ontheemden vallen, hebben ze onmiddellijk toegang tot onze arbeidsmarkt. De VDAB heeft echter geen zicht op de tewerkstelling van alle tijdelijke ontheemde Oekraïners die zich in Vlaanderen bevinden. De dienst beschikt enkel over de tewerkstellingscijfers van de Oekraïners die zich bij de VDAB hebben ingeschreven en begeleid worden in hun traject naar werk. Uit het antwoord van Vlaams minister van Economie en Werk Jo Brouns (cd&v) op een parlementaire vraag van Maaike De Vreese blijkt dat zich tussen 1 maart en 25 juli 2022 in totaal 3.356 Oekraïense vluchtelingen hebben aangemeld bij de VDAB. 867 (25,83 procent) van hen hebben een of meerdere dagen gewerkt, 543 zijn momenteel nog aan het werk (16,2 procent), voornamelijk in de sectoren van zakelijke dienstverlening en horeca & toerisme. De VDAB zette in de eerste fase vooral in op snelle matching, maar vanaf nu zullen er ook langere trajecten naar werk worden opgezet.
Tandje bijsteken
Ondanks de lage tewerkstellingscijfers heeft VDAB eind juli 4.159 openstaande vacatures via #werkplekvrij. 71 procent daarvan is voor schoonmaak- en onderhoudspersoneel. “De tewerkstellingscijfers zijn niet spectaculair. Nog geen vijfde van de Oekraïners die zich hebben aangemeld bij de VDAB, is voor langere tijd aan de slag in Vlaanderen. Dat terwijl de vacatures talrijk zijn en veel bedrijven smeken om goede werkkrachten. Ik roep daarom de VDAB op om extra inspanningen te doen om hen te bereiken en te begeleiden naar werk. Het is belangrijk dat op termijn ook zij hun steentje bijdragen”, zegt De Vreese. “Maar ook onze steden en gemeenten moeten meer betrokken worden in de activering van Oekraïense vluchtelingen. Er moet daarom dringend overleg komen met de VVSG”, zegt De Vreese.
Inzetten op Nederlands
Een groot struikelblok bij de Oekraïners is de kennis van het Nederlands. 80 procent geeft aan geen kennis van het Nederlands te hebben. Daarom zijn er ondertussen bij de VDAB opleidingsmodules opgestart. In de eerste plaats gaat het voornamelijk over basisopleidingen Nederlands via het onderwijs.
Federale verantwoordelijkheid
Volgens Maaike De Vreese en Kamerlid en partijgenoot Theo Francken moet ook de federale regering dringend actie ondernemen. Volgens de cijfers van de POD Maatschappelijke Integratie (juni 2022) is aan 37.028 Oekraïners een equivalent leefloon toegekend. 56 procent (20.779) daarvan werd toegekend in Vlaanderen. “De regering-De Croo heeft ervoor gekozen tijdelijk ontheemden onmiddellijk toegang te geven tot de sociale zekerheid en het bijbehorende leefloon. Ons voorstel om enkel te voorzien in bed, bad en brood én begeleiding werd in april weggestemd in de Kamer. De federale regering kiest hiermee voor eenleefloon zonder enige voorwaarden en dus opnieuw voor een hangmatbeleid. Nu de oorlog in Oekraïne blijft duren, is het hoog tijd om de ommezwaai te maken en te kiezen voor activering en volwaardige zelfstandigheid. Daar heeft iedereen baat bij”, zeggen Francken en De Vreese.
