Humanitaire visa: de puntjes op de i

1. Humanitaire corridors zijn niet iets unieks Belgisch. Meerdere landen deden/doen dit naar aanleiding van de Syrische burgeroorlog. Dat conflict heeft de grootste humanitaire crisis veroorzaakt sinds WOII, met meer dan 10 miljoen vluchtelingen. Zeker ook de Syrische christenen hebben zwaar geleden, gezien zij als groep op de meest gruwelijke wijze vervolgd werden door de barbaren van IS en andere soennitische rebellengroepen. Levende verbrandingen, seksslavinnen, onthoofdingen… waren onder het Kalifaat hun deel.
2. De regering was ingelicht over het feit dat we reddingsoperaties deden. De operatie van christenen uit Aleppo in 2015 werd bekendgemaakt op een persconferentie in aanwezigheid van minister van Buitenlandse Zaken Reynders.
3. Ik ben heel dankbaar voor de uitstekende samenwerking met Buitenlandse Zaken. De mensen van de ambassade in Beiroet verdienen hiervoor een standbeeld.
4. De Aleppo-operatie uit 2015 was de allereerste humanitaire corridor, de Sint-Egidio-operatie de allerlaatste. De veiligheidssituatie in Syrië is sindsdien fors verbeterd, in die mate zelfs dat er vluchtelingen uit de buurlanden terugkeren. Daarom heb ik deze reddingsoperaties vorig jaar al gestaakt en geen nieuwe meer ingepland. Mijn opvolgster Maggie De Block heeft dus niets moeten stopzetten, want er waren geen operaties meer gepland.
5. De focus bij deze humanitaire corridors lag op vervolgde religieuze minderheden. Deze werkwijze werd aanbevolen aan de regering door de Kamer van volksvertegenwoordigers, bij wege van twee Kamerresoluties daarover die unaniem aangenomen werden in 2014 én 2017.
6. Wie een humanitaire corridor voor de vervolgde Syrische christenen wil openen, kan dat slechts via vertrouwenspersonen in de Kerkgemeenschappen. Dat kan niet via ngo’s, noch via de VN. In de regio’s waar de vervolgde christenen verbleven (Oost-Syrië) was er immers zo goed als geen internationale aanwezigheid, wegens de onveiligheid daar. De VN doen ook geen extra inspanningen voor religieuze minderheden.
7. Wie de selectie uit handen wil geven aan de VN maakt daardoor een einde aan de mogelijkheid om acute reddingsoperaties uit te voeren voor vervolgde christenen naar de toekomst toe. Er waren nu geen nieuwe operaties meer gepland, gezien in Syrië de situatie fors verbeterd is. Maar de situatie voor christenen in het Midden-Oosten blijft zorgwekkend in heel het Midden-Oosten. De mogelijkheid moet daarom naar de toekomst toe behouden blijven.
8. Keuze voor ngo's sluit helemaal niet uit dat er ter plaatse misbruik van vertrouwen is. Kijk naar wat er de afgelopen jaren gebeurde in verschillende grote gerenommeerde ngo’s (Oxfam, Artsen Zonder Grenzen…).
9. Iedereen die via deze kanalen visa kreeg, werd op voorhand gescreend door OCAD en staatsveiligheid. Er was geen willekeur van mijn kant, noch sprake van enige VIP-behandeling, maar ik heb wel vertrouwen gegeven aan sleutelfiguren in de gemeenschappen om de selectie te maken. Vertrouwen dat in Mechelen op schaamteloze wijze misbruikt is indien de aantijgingen kloppen. Er was totaal geen sprake van politiek N-VA-cliëntelisme. De vertegenwoordigers van de kerkgemeenschappen waren van verschillende politieke gezindheden. Dat was trouwens op geen enkel moment een criterium.
10. Wat de selectie via de gemeenschap in Mechelen betrof hanteerde ik volgende voorwaarden:
    1. het moest gaan om kwetsbare Syrische christenen uit Syrië zelf;
    2. de mensen moesten een familieband aantonen met iemand van de gemeenschap hier, omdat dat hun integratie versnelt;
    3. iedereen moest aan de veiligheidsvoorwaarden voldoen.

Via die gemeenschap en hun vertrouwenspersoon Melikan Kucam verkregen zo’n 200 familieleden van Syrische christenen uit Mechelen een humanitair visum. Indien bewezen wordt dat daarbij onrechtmatig geld gevraagd werd aan de betrokkenen, is dat onvergeeflijk en moet er hard opgetreden worden. De betrokkene ontkent met klem, een rechter zal hierover finaal oordelen.

Ik verdedig mijn beleid voor 100 procent en wens dat justitie de onderste steen bovenhaalt. Ik ving twee keer een via-via gerucht op. De eerste keer een erg vaag en eerder ongeloofwaardig gerucht in oktober, de tweede keer in december. De humanitaire reddingsoperatie van deze groep was eind september afgerond. Nooit kreeg ik echter zelf bewijsmateriaal te zien of te horen. Bij beide geruchten heb ik doorverwezen naar de politie (dat doe ik altijd). In december werd me bevestigd dat er klacht was ingediend. Zelf naar de politie stappen was met andere woorden niet meer nodig. Vanuit de Mechelse politiek of politie is me nooit iets gemeld. Vreemd aangezien er nu beweerd wordt dat ze in het Mechelse al maanden op de hoogte waren.

Afgelopen dinsdag werd ik naar aanleiding van de Pano-reportage op de hoogte gesteld van het gerechtelijk onderzoek. Daarin stel ik mij burgerlijke partij. Misbruik maken van mensen in nood is het meest onethische wat je kunt doen. Veel politieke reacties zijn evenwel buitensporig. Ze tonen vooral politieke bloeddorst.

We hebben meer dan 1.500 christenen gered uit de klauwen van de barbaren van IS. Vervolging en zelfs de dood waren hun deel geweest. Ik ben nog altijd fier op die humanitaire operatie.

Heb ik een fout gemaakt? Ben ik goedgelovig geweest? Met deze vragen worstel ik. Het lijkt er in ieder geval op dat men mijn vertrouwen zwaar beschaamd heeft. Ik wil mijn politieke verantwoordelijkheid zeker niet ontlopen. Zo zit ik niet ineen.

Hoe dan ook, ik zal me als politicus altijd blijven inzetten voor de bescherming van de vervolgde christenen in het Midden-Oosten.

Ik wil tot slot benadrukken dat die mensen de hen geboden kansen in België met beide handen gegrepen hebben. Zij zijn hier nog maar pas, maar zijn een erg respectvolle en hardwerkende migrantengemeenschap in Vlaanderen. Ik zou het sterk betreuren dat deze gemeenschap nu betiteld wordt als een frauderende bende, omwille van mogelijks een kwalijke en beschamende misstap van een enkeling.